داخلی » خبر » اخبار و تازه ها
اشتغال و تولید ایلام همچنان متکی به آب و خاک
۳۰ مهر ۱۳۹۶ ساعت ۹:۲۸
مرجع : خبرگزاری ايرنا
بخش کشاورزی استان ایلام مستعدو مستلزم توسعه بیشتر هستند همچنان که بهره برداران این بخش نیازمند درامد بیشتر و خواهان سهم فزونتر از زیرساخت های رفاهی و توسعه هستند.
گروهی مستشرق و باستان پژوه امریکایی درابتدای سده بیستم بعد از بررسی جنوب استان ایلام اعلام کردند محوطه باستانی علی کش دهلران در ردیف اولین مناطقی است که بشر اولیه کشاورزی را درانها شروع کرد.
وبه تعبیر دیگر تپه های علی کش مستند و مدرک مکانی تطور زندگی انسانی از مرحله گرداوری خوراک به مرحله تولید خوراک است.
توضیح دیگر اینکه مستند و مدرک مرحله ای که بشر از کوه و شکار به زیر امد تا کشاورزی و زندگی اجتماعی را اغاز کند درجنوب استان ایلام در دامن کبیرکوه ودردشت های دهلران در تپه های تاریخی علی کش ثبت است.
بی گمان تنوع اب وهوایی منطقه و تفاوت اقلیمی و ارتفاع دشت حاصلخیز دهلران وکوهستان مرتفع و رویشگاهی دینارکوه وکبیرکوه که در کمترین فاصله کشاکش هم قرار گرفته اند در اعلام محوطه ماقبل تاریخ علی کش به عنوان ثبت این مرحله تکاملی بی تاثیر نبوده است.
واما این منحصر به دوره های گذشته نیست که متکی بر مزیت اب وخاک هنوز هم فعالیت های زیر بخش کشاورزی منبع معیشت و تامین درامد 30 درصد جمعیت استان ایلام در دو سوی کبیرکوه از ایوان تا دهلران است.
کشاورزی با وجود گشایش دیگر زمینه های فعالیت اقتصادی چون صنعت وخدمات و برغم محدودیت های آب وهوایی همچنان منشا درامد و منبع تامین معیشت اصلی شاغلان بخش غیر دولتی استان ایلام است.
تا انجا که85 هزار نفر از جمعیت شاغل استان 585 هزار نفری ایلام بهره بردار زیربخش های کشاورزی هستندکه از این تعداد 54 هزار و 932 نفر در حوزه کشاورزی سنتی و سه هزار و926 نیز در عرصه کشاورزی نوین فعالیت می کنند.
زارعان و باغداران استان 800 هزار تن انواع محصولات زراعی استراتژیک چون گندم، ذرت و کلزا برداشت و عرضه می کنند.
افزون براین سالانه انواع صیفی و سبزی با مازاد 175 هزار و 719 تن محصولات غیر استراتژیک و محصول باغی با مازاد 11 هزار و 602 تن دراین استان تولید و برداشت می شود.
**دامداری نه تنها معیشت که فرم اجتماعی دیرین
برخورداری از تنوع اب وهوایی بسیار خاص موجب رونق معیشت دامداری مبتنی بر کوچروی از درازنای تاریخ تا دهه های اخیر استان ایلام شده است.
دامداران این استان و در راس انان عشایر کوچرو سالانه 175 هزار تن گوشت قرمز، مرغ، آبزیان و عسل به بازار عرضه می کنند.
درکنارعشایر کوچرو ، فعالیت واحد های نیمه صنعتی و صنعتی پرورش دام نیز دراین استان روبه رشد تلقی می شود.
2 میلیون و 500 هزار راس دام سبک و سنگین، 61 واحد گاوداری صنعتی شیری با 2 هزار و 800 راس، 350 واحد گاوداری نیمه صنعتی شیری با سه هزار و 900 راس، 170 واحد پرواربندی گوساله صنعتی با 21 هزار راس، 594 واحد پرواربندی گوساله نیمه صنعتی با 19 هزار و 200 راس، 26 واحد پروار بندی بره با ظرفیت 13 هزار راس در استان ایلام فعال است.
مبتنی براین ظرفیت ها و با تولید سالانه ۵۰ هزار تن گوشت مرغ و ۲۵ هزار تن گوشت قرمز استان ایلام در حوزه دامداری صنعتی نیز یه عنوان یکی از قطب های تولید صنعتی فرآورده های دامی مطرح است.
همچنین 386 واحد پرورش طیور با ظرفیت هفت میلیون قطعه مرغ و 76 هزار کلنیبا تولید 700 تن عسل در سال دیکر ظرفیت های زیربخش کشاورزی این استان درکنار ابزی پروری است.
از 200 واحد پرورش ماهی سرد و گرم آبی در طول سال تا 6 هزار و 925 تن انواع ماهی استحصال می شود.
است.
***فاصله بالقوه و بالفعل
اما ظرفیت بخش کشاورزی ایلام فقط اینکه اورده شد نیست و بین بالقوه تا بالفعل زراعی و باغی و دامی ایلام تفاوت و فاصله بسیار است.
همچنان که از رقم های درشت تولید و برداشت 30 درصد بخش کشاورزی ایلام نمی شود بالا بودن میزان درامد و رفاه بهره برداران را نتیجه گرفت که گفته می شود متوسط درامد انها 30 درصد کمتر از میانگین کشوری است.
در طول دهه های اخیر کشاورزی و دامپروری استان ایلام با چالش ها و مشکلاتی مواجه بوده که موجب دلسردی و یاس کشاورزان و گاه مهاجرت آنها به مناطق شهری شده است.
درحالی که به طور عام و سنتی بهره برداری بخش کشاورزی ساکن مناطق روستایی هستند نتیجه رشد وتوسعه و تمرکز رفاه وخدمات شهری به طور بدیهی شهری موجب کاهش جمعیتمی شود هرچند که عمده انان نه شهرنشین که حاشیه شهرنشین با تمام مسائل وموارد خاص خود می شوند.
افزون بر عوامل اجتماعی ، مشکلات و رویداد های طبیعی مانندخشکسالی، بارش های بی موقع وسیلاب گونه ، پراکنش نامناسب بارش ، و از هم مهمتر کمبود منابع آبی و ... از دیگر موارد دلسرد کننده فعالان زیربخش های کشاورزی استان ایلام است.
براین مبنا است که دامداران و زارعان استان ایلام خواستار سهم بیشتر از سران های اموزشی ، بهداشتی و زیربناهای اساسی هستند .
** کاهش جمعیت روستایی استان
کاهش تعداد روستاها و جمعیت روستایی کاهش تعداد بهره برداران زراعت و دامداری است همچنان که معنای و مقصد این مهاجرت برهمه معلوم است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام گفت: از مجموع یک هزار و 600 روستای موجود و ثبت شده استان تنها 600 روستا دارای جمعیت ساکن و مشغول فعالیت های کشاورزی و دامداری هستند.
محمدتراب میری افزود: بیشتر جمعیت ساکن در روستاهای استان ایلام به خاطر بروز مشکلات مختلف با کوچ به مناطق شهری فعالیت های کشاورزی و دامپروری را رها کرده اند در صورت وجود زیرساخت های لازم در روستاها می توان کشاورزان را به مهاجرت معکوس از شهر به روستاها ترغیب کرد.
وی گفت: یکی از مهم ترین مشکلات روستاییان کمبود منابع آبی برای انجام فعالیت های کشت و کار و دامپروری است که بر بازدهی و فعالیت زیربخش های کشاورزی تاثیر منفی گذاشته است.
وی یادآور شد: اما با این وجود سازمان جهادکشاورزی تمام تلاش خود را به کار بسته که به طرق مختلف و با اجرای کردن طرح های گوناگون مشکل تامین آب کشاورزان را مرتفع سازد.
وی احداث 19 ایستگاه پمپاژ آب روستایی، طرح سامانه گرمسری و احیای اراضی جنوب استان از آب سد کرخه را از جمله پروژه های مهمی دانست که با تکمیل آنها چهره کشاورزی استان در زیربخش های زراعی و باغی متحول خواهد شد.
میری اظهار کرد: بخش بیشتری از کشاورزی استان در حوزه زراعت و باغی به صورت سنتی و قدیمی است که همین امر بازده محصولات کشاورزی استان را کاهش می دهد و یکی از سیاست های جهادکشاورزی ایجاد تغییرات الگویی در بین کشاوزران برای اجرای طرح های نوین کشاورزی است.
وی با بیان اینکه وضعیت استان ایلام در زمینه کشاورزی و دامپروری در مقایسه با دیگر استان ها در رده متوسط کشوری قرار دارد، یاداور شد: استان ایلام دارای ظرفیت ها ی مناسبی برای رشد و توسعه زیربخش های کشاورزی است.
وی کمبود سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه کشاورزی، اعتبارات محدود، تکمیل نبودن پروژه های تامین آب، کوچک بودن قطعات اراضی زراعی و باغی، کشاورزی سنتی از مهمترین مشکلاتیکشاورزی ایلام است.
وی اظهار کرد: سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام با وجود کمبود منابع مالی و اعتباری در سال های اخیر طرح های زیربنایی و زیرساختی خوبی را در نقاط مختلف روستای استان اجرا کرده یا در دست اجرا دارد.
** عملکرد چهار ساله دولت در بخش کشاورزی ایلام
کم انصافی است اگربه طرح ها و تلاش ها ونتیجه انها که با هدف توسعه بخش کشاورزی ایلام در چهار سال اخیر انجام گرفت اشاره نشود.
به گزارش ایرنا، در مدت فعالیت دولت تدبیر و امید (مرداد 92 تا مرداد 96) صنعت کشاورزی استان ایلام در بخش های مختلف از میزان رشد و توسعه قابل توجهی برخوردار شد .
کشاورزی استان ایلام در این چهار سال در بخش های اعطای تسهیلات برای اجرای طرح های نوین آبیاری، زراعت، دام، طیور، شیلات، آبزیان، باغبانی، مکانیزاسیون، آب و خاک، صنایع، ایجاد طرح های کلانی چون احیای اراضی دشت های دهلران و مهران از حوزه آبریز سد کرخه و سامانه گرمسیری رونق چشمگیری یافته است.
در حوزه پرداخت تسهیلات و اشتغال زایی در بخش کشاورزی از سال 1392 تا سال 1395 بیش از 371 میلیارد و 725 میلیون ریال تسهیلات به متقاضیان بخش کشاورزی پرداخت شد و پنج هزار و 240 نفر نیز در این حوزه مشغول بکار شدند.
در سال زراعی 92 - 91 سطح زیر کشت گندم به عنوان مهمترین محصول زراعی استان 132 هزار و 582 هکتار با میزان تولید 184 هزار و 827 تن بود اما در سال زراعی 95 - 94 با سطح زیر کشت 118 هزار هکتار یعنی رشد منفی 11 درصد به تولید 300 هزار و 830 تن گندم رسید .
میزان کشت و تولید محصولات صنعتی چون دانه های روغنی کلزا، ذرت، کنجد در اراضی کشاورزی استان در سال زراعی 92 - 91 چهار هزار و 718 هکتار با میزان تولید 14 هزار و 527 اعلام شده که در سال زراعی 95 - 94 مقدار تولید این محصولات به 27 هزار و 197 رسید.
در این چهار سال شاخص رشد سطج باغات شش درصد و تولید محصولات باغی 12 درصد افزایش یافت.
در سال 92 میزان تولید گوشت قرمز 25 هزار تن و در سال 95 به 26 هزار و 26 تن وتولید گوشت مرغ در سال 92 مقدار 42 هزار و 517 تن بود که در سال گذشته این میزان به 51 هزار و 500 تن رسید.
** اب وخاک مزیت رقابتی ایلام
از نظر اقلیمی مناطق سه گانه سردسیری، گرمسیری و معتدل را در استان ایلام می توان مشاهده کرد، مناطق کوهستانی شمال و شمال غربی استان نسبتاً سردسیر با 500 میلی متر میزان متوسط بارندگی ودر مناطق غربی و جنوب غربی استان، گرمسیر بوده و حداکثر میزان بارندگی حدود 200 میلیمتر در سال است
. رژیم بارندگی استان به گونه ای است که نیمی از کل بارندگیها در فصل زمستان، 20درصد آن در فصل بهار، 29درصد آن در فصل پاییز و یک درصد در فصل تابستان اتفاق افتاده است
15 رودخانه دائمی با آورد سالیانه 5 /4 میلیارد متر مکعب در استان ایلام جاری تاست که عمده ترین آنها رودخانه های سیمره ،کنگیر، گدار خوش، کنجانچم، چنگوله، میمه، دویرج و چرداول می باشند.
88 درصد مساحت استان ایلام را منابع ملی و عرصه های طبیعی شامل 641هزار هکتار جنگل و یک میلیون و 112 هزار هکتارمراتع و بیابان تشکیل می دهد .
خلاصه تر انکه 5.4درصد جنگل ها ویک درصد مراتع کشور و همچنین 9 درصد جنگل ها و 6درصدمراتع زاگرس در استان محروم ایلام قرار دارد.
در استان ایلام 117 تیپ گیاهی شناسایی شده است که 27 تیپ آن 80 درصد مساحت استان را پوشش می دهد.
استان ایلام 375 هزار هکتار زمین زراعی دارد که عمده ان به شکل دیم کاشت می شود .
استان ایلام در ردیف کم برخوردار ترین استان های کشور از حیث شاخص های توسعه است.
خبرنگار: زهرا موسوی ** تنظیم و انتشار:شهریار حیدری فر
